W szeregu studiów usiłować będziemy uwypuklić niektóre przynajmniej z warunków określających wytwarzanie się, rozszerzanie i przemiany tych wspólnych wielu grupom elementów dorobku ludzkiego, które nazywamy kulturą. Parę słów dodamy już tylko, by uprzedzić czytelnika o kierunku, w którym zamierzamy postępować.
Powiedzieliśmy na wstępie, że spośród czynników wyrażających się w kulturze wybieramy jeden: pracę. Czynimy ten wybór rozmyślnie, aczkolwiek nie przesądzamy kwestii, czy i w jakiej mierze działają tu inne jeszcze czynniki – kultowe, moralne, warunki fizjograficzne itd. Będziemy mieli sposobność dotknąć wielu z tych zagadnień ubocznie. Niemniej sądzimy, że dla jasności wykładu dobrze jest ustalić sobie jedno zagadnienie centralne, wiążące poszczególne studia, jak leit-motiv wiąże poszczególne części utworu muzycznego Wagnera. Pracę zaś wybraliśmy ze względów następujących.
Skoro kultura składa się z elementów zobiektywizowanych, z rzeczy społecznych oderwanych od twórców i łączących w jedną wspólnotę grupy i jednostki częstokroć bardzo różne, przeciwstawiające się sobie – musimy odnosić się do kultury jako do nagromadzenia wytworów społecznych. Wytworów nie tylko „materialnych“. Także „idealnych“. Niemniej da wytworów poruszających się samodzielnie, to znaczy przenoszących się z miejsca na miejsce, zgodnie z właściwymi im prawami, do których wola ludzka zmuszona jest się stosować. Takie wytwory powstawać mogą tylko w warunkach zorganizowanych zbiorowości ludzkich, czyli w społecznie ustalonych formach współdziałania i współzawodnictwa. Przez pracę.
Leave a reply